Spis treści
W kaletnictwie stosowane są różne rodzaje skóry bydlęcej. Przez wieki ludzkość zdążyła wyspecjalizować różnego rodzaju skóry ze względu na część pochodzenia. Każdy początkujący kaletnik powinien poznać siedem typów skóry pochodzących z różnych części ciała bydła.
To, czy skóra jest wykonana z karku, z boków, czy z kruponu, jest bardzo istotną informacją, która wpływa na możliwość oszacowania dalszego przeznaczenia materiału. Zgodnie z obowiązującymi standardami wyróżniam siedmiu rodzajów skóry ze względu na pochodzenie: połówki i boki, karki, krupony i półkrupony oraz szczupaki i półszczupaki.
Rodzaje skóry – boki, karki i połówki
Połówka skóry to – jak sama nazwa wskazuje – połowa całego płata skóry zwierzęcego. Może to być połówka prawa lub lewa. Części te mają bardzo szerokie zastosowanie. Ze względu na duże rozmiary doskonale sprawdzają się w rymarstwie na siedziska do siodeł, ale nie tylko.
Boki to również bardzo długie i wąskie płaty skóry – przeważnie około trzykrotnie węższe od połówek. Są to płaty pochodzące z samego skraju całej skóry, przeważnie długością dochodzą do 120 cm przy szerokości ok. 35 cm. Powszechnie wykorzystywane w rymarstwie i kaletnictwie. Ze względu na uniwersalne rozmiary stosowane są do tworzenia także niedużych wyrobów skórzanych, np. galanterii.
Kolejna kategoria to karki, charakteryzujące się uwidocznioną strukturą lica. Cenione są przez swą oryginalną, atrakcyjną strukturę i barwę. Z tego typu naturalnej skóry bydlęcej tworzone są najlepsze paski do spodni (skóra paskowa). Wyróżnia się także podtypy takie, jak skóra niepaskowa (ok. 120 x 80 cm) i rząd koński (ok. 130 x 110 cm). Wykorzystywane w praktyce kaletniczej i rymarskiej od wielu wyrobów. Słyną ze swojej solidności i grubości. Jeśli chodzi o ten ostatni parametr, to skóry z karku niepaskowe nie będą cieńsze, niż 1.7 – 1.8 mm. Z kolei grubość rzędu wynosi ok. 3.9 mm.
Czym są krupony i półkrupony?
To jedna z najczęściej wykorzystywanych rodzajów skór w zakresie wytrzymałych wyrobów rymarskich. Czym są krupony? To część skóry bydlęcej pochodząca z zada. Charakteryzuje się bardzo dużą wytrzymałością. Jest zwarta i mniej elastycznych od pozostałych typów. Z tego powodu z kruponów bydlęcych wyrabia się smycze i paski rymarskie. Ze względu na fenomenalne właściwości wytrzymałościowe materiał ten używany jest również w branży maszynowej między innymi do produkcji pasów i solidnych uszczelek skórzanych. Krupony (słupce) często przypominają kształtem prostokąt. Mogą zarówno mieć większą szerokość względem długości, jak i występować w formie kwadratów.
A czym są półkrupony? To połowy kruponu w orientacji pionowej, tj. każdy półkrupon powinien zaczynać się od końca zada. Z półkruponów wyrabia się elementy siodeł takie, jak przystuły i puśliski, a także wiele innych akcesoriów rymarskich.
Czym są szczupaki i półszczupaki?
Czym są szczupaki? To wielkopowierzchniowe płaty skóry bydlęcej wykorzystywane głównie w rymarstwie. Półszczupak to połacie skóry, które pozostaje po odcięciu dwóch równoległych boków. Każdy szczupak zawiera więc w sobie krupon i dodatkowo centralny element karku.
Podobnie jak krupony i półkrupony, tego typu fragmenty charakteryzują się dużą wytrzymałością, która pozwala na zastosowanie ich w sprzęcie mechanicznym, np. pasach maszynowych. Powierzchnia skór typu szczupak wynosi nawet ok. 220 x 150 cm.
Półszczupaki to po prostu połówki szczupaków analogicznie względem kruponów – półkruponów. W tym przypadku również mamy do czynienia z cięciem w orientacji wertykalnej. Skóra ta świetnie nadaje się na różne wyroby rymarskie i kaletnicze.
Charakterystyka skór ze względu na część pochodzenia
Przy wyborze rodzaju skóry bydlęcej konieczne jest prawidłowe oszacowanie zapotrzebowania. Typ używanej skóry jest determinowany przez konkretne zastosowanie. Poszczególne rodzaje materiału będą naturalnie występowały tylko w formie większej (np. szczupaki) lub mniejszej (np. boki).
